Mực một nắng chiên nước mắm - đặc sản Bình Thuận món ngon khó tả

Lần đầu ghé thăm vùng đất biển Phan Thiết, được mấy người bạn chiêu đãi món mực một nắng tôi đã “ghiền” ngay món ăn này.

Chỉ đơn giản là một đĩa mực nướng, kèm thêm chút tương ớt vậy mà ăn một lần không thể quên được. Mấy con mực trắng phau, nằm “chễm chệ” trên đĩa cạnh chén tương ớt đỏ hồng chỉ mới nhìn qua cũng đủ thấy ngon rồi. Xé một miếng mực, chấm chút tương ớt mới thấm thía sự thi vị của món ăn. Thịt mực trắng, ngọt lịm, mềm mềm, thơm phức, hòa quyện với vị cay nồng của tương ớt. Ăn hết lại muốn ăn thêm, nhờ cái vị của nó còn đọng lại trên đầu lưỡi càng kích thích vị giác. Cho nên du khách trong nước lẫn phương xa đều cất công đến đây để tìm mực cho bằng được một nắng Phan Thiết mới gọi là biết thưởng thức và cảm được cái nắng, cái gió và vị mặn của biển Bình Thuận.

Mực nói chung đã được chế biến theo nhiều cách khác nhau như hấp, làm chả, nướng… Riêng mực một nắng, phải chế biến đúng cách đúng món mới tăng thêm hương vị đặc trưng của món mực. Ngoài món nướng, mực một nắng còn có thể xào chua ngọt, chiên giòn, xốt me, nướng sa tế… kiểu nào cũng ngon.

Nếu muốn ăn mực một nắng nướng, dùng lửa than là thích hợp nhất. Mực một nắng cần nướng kỹ trên lửa than liu riu, không để lửa già. Nếu để lửa già quá, con mực chỉ cháy vàng bên ngoài, còn bên trong thịt vẫn sống. Dân thành phố có thói quen dùng lò vi sóng, bếp gas để nướng mực nhưng không thấy ngon do nguyên nhân. Mực một nắng có mầu trắng đục, khi nướng chín chuyển sang màu vàng. Lửa nướng vừa phải, con mực sẽ chín, cả trong cả ngoài và mùi thơm ngọt ngọt tự nhiên. Món mực một nắng thường chấm với tương ớt cũng giống như mực khô nướng, nhưng không nên giã mềm thân mực như mực nướng mà chỉ xé từng miếng nhỏ khi ăn. Mực nang tuy dày nhưng khi chế biến món nướng, so với mực một nắng thường chênh lệch về độ ngon lẫn mùi hương và đặc biệt là độ ngọt hầu như không có. Mực một nắng tẩm muối ớt để nướng càng lạ miệng. Món mực một nắng nướng sa tế hầu như chiếm được nhiều cảm tình của khách sành ăn vì ngoài vị cay nồng của sa tế còn có tỏi, các loại ớt khác. Ăn kèm với tương ớt và tỏi phi vàng. Khi chiên với nước mắm, mực một nắng cũng rất hấp dẫn, nhất là khi món ăn còn nóng hổi.

Một cách chế biến không kém phần khoái khẩu là mực một nắng chiên giòn. Để mực thấm đều gia vị cần tẩm ướp khoảng mười lăm phút trước khi chiên. Một thủ thuật giúp con mực sau khi hoàn tất vẫn giữ được độ ngon lẫn thẩm mỹ, đó là khi chiên dùng vỉ nướng ép mực vào giữa cho vào chảo dầu sôi, giữ vỉ độ vài phút để thân mực không bị cuốn lại. Chỉ cần chiên mực sao cho vàng đều chứ không chiên lâu quá, mực cũng kém ngon. Nhiều người tự chế biến món mực một nắng xốt nước me và cho rằng, đây là món ăn dành cho những bữa tiệc cuối tuần ấm áp không khí gia đình. Mực sau khi chiên vàng, ăn kèm với nước xốt hỗn hợp từ nước cốt trái me, sả, ớt bằm, tương ớt… càng không thể bỏ qua.

Người địa phương và du khách đến Phan Thiết đều biết đến một món ăn hết sức hấp dẫn: Mực nướng phơi một nắng. Người ta cũng thường bảo nhau: "Đến Phan Thiết mà chưa thưởng thức món mực một nắng thì thật là hoài công".

Mực tươi nướng, còn gọi là mực một nắng nướng, món đặc sản ngon nhất mà chỉ Bình Thuận mới có. Du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến đây đều không thể bỏ qua món ăn đặc biệt và mới lạ này. Thưởng thức món mực tươi nướng, du khách sẽ cảm nhận được cái nắng, cái gió và vị mặn của biển Bình Thuận. Khác với các loại mực khô thông thường, để có mực một nắng ngườ ta phải chọn mực từ những con mực vừa mang từ biển về và hãy còn tươi rói, sau đó chỉ phơi duy nhất có một lần nắng. Việc phơi mực cũng thật kỳ công để làm sao thân ngoài con mực đã ráo hẳn nhưng bên trong thịt mực vẫn còn tươi rói và khi nướng, mực vẫn giữ được độ tươi, thịt trắng thơm và dẻo.

Theo những người chuyên nghề câu mực thì họ hàng nhà mực gồm nhiều loại: mực lá, mực ống, mực tuộc, mực ghim... nhưng chỉ có mực lá mới chế biến được món mực một nắng ngon. Trung bình, một con mực lá nặng từ 200 - 300g, có con nặng 1kg. Giá cả tùy theo mực lớn bé. Người ta nướng mực một nắng kỹ trên lửa than liu riu và không để lửa già. Con mực có mầu trắng tinh, khi nướng chín chuyển sang mầu vàng rất hấp dẫn. Với độ lửa nướng vừa phải, con mực sẽ chín, cả trong cả ngoài, bay tỏa mùi thơm ngọt ngọt tự nhiên ra xung quanh. Nếu để để lửa già quá con mực sẽ chỉ cháy vàng phía bên ngoài, nhưng bên trong thịt của nó vẫn còn chưa chín.

Người bán sẽ lấy loại mực một nắng (để ở tủ cấp đông) mà giao cho khách. Cẩn thận hơn, nếu du khách có mang theo thùng xốp, đựng đá, thì vận chuyển 5, 6 giờ đồng hồ mực vẫn tươi ngon, nên mực một nắng là món khoái khẩu mỗi khi có bạn ở xa đến chơi, món ăn đầu tiên thết khách bao giờ cũng là món mực nướng một nắng. 

Những miếng mực giòn giòn, dai dai quyện với vị cay êm dịu của ớt khô, tiêu và vị thơm của gừng tươi thích hợp cho bữa cơm ngày mát trời.