Gỏi cá mai - đặc sản Phú Yên ngon mê ly

Cá mai - một loại cá nhỏ giống hệt cá cơm nhưng bề ngang to hơn, thịt trong, không tanh nên thường dùng làm gỏi. Gỏi cá mai vừa ngon vừa lạ, lại hấp dẫn nên khi dùng sẽ khó quên.
Đầm Ô Loan (huyện Tuy An, Phú Yên) là nơi có nhiều cá mai nhất miền Trung. Theo những người sành ăn, cá mai chế biến được món ngon nhất là gỏi. Chỉ cần chọn cá rồi làm gia vị ăn kèm gồm: một tô nước chanh vắt sẵn, khoảng lon đậu phụng rang, một rổ rau thơm nhiều loại như húng, tía tô, ngổ, ngò gai, bắp chuối thái nhỏ, cà chua sống, chuối chát, khế… một chén mắm gừng giã nhỏ keo, một đĩa ớt rừng xanh và bánh tráng nướng.
Cá mai có thể dùng làm gỏi khô lẫn gỏi ướt. Tuy nhiên, người ta hay làm gỏi khô bởi đây là món ăn quen thuộc và ưa thích không chỉ riêng người Phú Yên mà còn của người dân các tỉnh duyên hải miền Trung.

Món gỏi cá mai làm rất đơn giản song muốn ngon, đầu bếp phải lựa được những con cá còn tươi roi rói, da trắng mịn. Cá mai dùng để làm gỏi thường chỉ bằng một nửa ngón tay út. Người ta bỏ đầu, bóp nhẹ vào lườn cho cá tách thành hai mảnh rồi rút xương.
Nguyên liệu làm món này gồm: khoảng 600gr cá mai, bún, rau thơm, 150gr đậu phộng rang, một muỗng súp Thái; bột nêm, đường, vừng xay nhuyễn, mỗi thứ một muỗng.
Cá rửa thật sạch, đem trút vào rổ sạch, để ráo nước khoảng 15 phút. Muốn thịt cá thêm phần săn chắc thì đem ngâm vào thau nước đá lạnh khoảng 5 - 10 phút. Trước khi lấy ra làm gỏi, ta đem ướp cá với một ly nước cốt chanh hoặc giấm để tạo vị chua, vắt cho ráo nước. Cho cá ra đĩa trộn với ớt, gia vị, lạc cùng với tiêu, hành, rau thì là. Gỏi cá mai ăn kèm với bún, rau thơm là ngon nhất. Sau khi trộn xong, phải đợi gần một tiếng đồng hồ cho gỏi thấm.

Nước chấm được pha bằng nước mắm ngon với đậu phộng rang giã nát, cho thêm ít ớt và tỏi xay. Món gỏi cá mai không thể thiếu đĩa rau sống: rau xà lách, cải xanh mướt, vài ba lát chuối chát được xắt mỏng trộn đều... Gắp một nhúm gỏi và một ít rau sống để vào chiếc bánh tráng mỏng, cuốn lại, chấm vào nước chấm rồi thưởng thức. và cảm nhận được mùi vị đặc trưng của món ăn, cùng với vị ngọt của cá là vị mặn dìu dịu của nước chấm, vị cay của ớt, vị chua của chanh, vị béo giòn của đậu phộng rang và bánh tráng. Nhón thêm một tép tỏi hay trái ớt đỏ cay nồng càng ăn càng thêm khoái khẩu, càng cuốn càng muốn dùng nhiều.