Thằn lằn núi Bà Đen - đặc sản Tây Ninh

Thằn lằn núi Bà Đen Tây Ninh là tên gọi chung của hai loài thằn lằn mới được tìm thấy cách đây vài năm, cả hai loài thằn lằn này đều thuộc họ tắc kè giống Cyrtodactylus và được tìm thấy tại vùng núi Bà Đen (Tây Ninh). Cử nhân Nguyễn Ngọc Sang (Viện Sinh học nhiệt đới TP.HCM) là người đầu tiên phát hiện, thu mẫu. Anh Sang và hai chuyên gia bò sát - lưỡng cư người Nga là Nikolai L. Orlov và Ilya S. Darevsky (Viện Động vật) đã mô tả và đặt tên cho hai loài này.

Loài Cyrtodactylus nigriocularis có tên địa phương là Thòi lòi và loài Cyrtodactylus badenensis có tên là Thằn lằn vạch Cả hai loài này đều sống ở hang đá hoặc ở các vách núi và mới được ghi nhận ở độ cao 100-500m.

Thằn lằn vạch có những vạch trắng ở lưng và đuôi, đầu vàng nâu và sống ở vách đá. Thòi lòi có mắt to và màu đen. So với thằn lằn vạch, thòi lòi có kích thước lớn hơn và khó tìm thấy hơn do chúng thường sống ẩn sâu trong hang đá.
Bình thường thân thòi lòi có màu nâu, tuy nhiên màu sắc của thân cũng có thể đổi tùy ánh sáng và điều kiện sống. Phát hiện trên được công bố trên tạp chí khoa học chuyên ngành bò sát - lưỡng cư của Nga (Russian Journal of Herpetology) số 3, tập 13, năm 2006. Theo khẳng định của các chuyên gia, hai loài thằn lằn này hoàn toàn mới và trước đó chưa tìm thấy bất kỳ ở nơi nào khác.

Phát hiện mới này đã cho thấy núi Bà Đen rất độc đáo không chỉ về Văn hóa - Lịch sử mà còn về đa dạng sinh học.

Do vậy nơi đây cần được gìn giữ và bảo tồn. Tuy là loài mới được phát hiện nhưng do là loài "ăn được" và có vị đặc trưng nên cư dân địa phương đã sớm "cập nhật" loài này vào danh sách đặc sản có thể sánh nganh với kỳ Đà, Rùa, Tê Tê,... vì cũng thuộc loài bò sát nên thịt rất ngon và mang hương vị núi rừng chính hiệu. Nói là thế nhưng không kể gì du khách ghé thăm mà ngay cả cư dân ở những vùng miền khác của Tây Ninh cũng khó có dịp thưởng thức món này nếu không được sự hướng dẫn của những người đã từng ăn vì thường không bán đại trà mà phải đặt hàng những người đi núi về mới có. Thêm vào đó là hiện tại Nhà nước đã cấm đánh bắt để duy trì số lượng cá thể còn lại khá ít ỏi trên Núi Bà nên giá của loại này càng bị đẩy lên cao

Muốn bắt được cái giống tinh quái này phải dùng "Chiêu" và phải kiên nhẫn như đi câu cá vậy, đầu tiên phải dùng mối rãi thành bãi ở khu chúng sinh sống sau đó dùng cần câu "chuyên dụng" để núp sau các hốc đá và cứ thế giật từng con một. Thường thì nếu may mắn sẽ được chừng vài kg cho một lần đi câu nếu gặp hôm chúng hoản và nhát mồi thì chì được vài lạng. để chia cho khách quen đã đặt hàng trước.